ॐ श्री साई वसंतसाईसाय नमः 

पुष्प - ३८

           स्वामींनी मला ' वसंतसाई सच्चरित ' हे पुस्तक लिहिण्यास सांगितले. माझ्या जुन्या रोजनिशांमध्ये स्वामींनी केलेल्या नोंदी व टिपणे यामधून ह्या पुस्तकाने रूप धारण केले. माझ्या इतर पुस्तकांच्या हस्तलिखितातही लिहून त्यातील अनेक गोष्टी दयाळूपणे निदर्शनास आणून दिल्या. माझे वडील ऄ.व्ही.व्ही मधुरकवी सुद्धा रोजनिशी लिहत असत. एकदा त्यांच्या जुन्या डायऱ्या चाळत असताना आमच्या लक्षात आले की स्वामींनी एक तारीख अधोरेखित केली आहे. त्या दिवशी माझ्या वडिलांनी भगवद्गीतेच्या १३ व्या अध्यायातील पुरुष प्रकृति तत्वाविषयी विवेचन करणाऱ्या २३ व्या श्लोकाच्या संदर्भात आपल्या भावना व्यक्त केल्या आहेत. उत्सुकतेने आम्ही ती वाचण्यास सुरुवात केली. माझ्या वडीलांच्या लिखाणातून झालेली हृदयस्पर्शी भाव- वर्षा वाचून आम्ही चकीत झालो. 

          अनेक ज्ञानी जनांनी त्यांच्या बुद्धिमत्तेच्या आधाराने प्रत्येक श्लोकाचा अर्थ लावून विविध प्रकारे भगवद्गीतेचे समालोचन केले आहे. परंतु वाचकांना त्याचा कायमस्वरूपी असा काय लाभ झाला ? ज्यांचे लिखाण स्वानुभवावर आणि त्यांच्या आयुष्यात घडलेल्या घटनांवर आधारित असते ते आपल्या हृदयास भिडते. त्यांच्या अनुभवांची सत्यता आपल्याला त्यांचा मार्ग अनुसरण्यास प्रवृत्त करते. वाचत असताना आपण त्यांचा खडतर प्रवास व विजयाचे क्षण प्रत्यक्ष अनुभवतो. जेव्हा वाचक अनुभव आणि अनुभव घेणारा या दोहोंशी एकतान होतो तेव्हाच त्याच्यामध्ये परिवर्तनाची इच्छा जागृत होते. माझे वडील भग्वद्गीतेशी तन्मय झाले होते व गीतेची शिकवण त्यांनी तंतोतंत आचरणात आणली होती. ते स्वतःच अर्जुन, दुर्योधन , भीष्म , कर्ण झाले. त्यांच्या अनुभवांशी एकतान झाले. भग्वद्गीतेशी एक झाले होते. माझे वडील स्वतःच एक जिती जागती गीता होते. 

अध्याय - २, श्लोक - २१ 

            हे पार्था, जो पुरुष जाणतो की आत्मा हा अविनाशी, शाश्वत, अजन्मा आणि अविकारी आहे. तो कोणाला कसा मारेल वा कोणाला कसा मारवेल ?

माझ्या वडिलांच्या मनातील भाव -------

            कान्हा ! तू व मी यापूर्वी अविभक्त होतो. यापुढेही अविभक्त असू व आताही आहोत. इतरांच्याही बाबतीत हे असं आहे, याचं परमज्ञान या मुढाला दे. आदिनारायणा ! तूच उद्धारक !शरणो शरणम्. प्रभू , कान्हा, गरुडवाहना, आपद्बांधावा ! शरणो शरणम्. 

             भगवद्गीतेच्या १३ व्या अध्यायात २४ श्लोक आहेत. २४ व्या श्लोकात पुरुष आणि प्रकृती यांचे गुणवर्णन केले आहे आणि जो हे जाणतो त्याला पुनर्जन्म नाही. माझे वडील त्यांच्या डायरीमध्ये ते ज्ञान प्राप्त व्हावे यासाठी प्रार्थना करतात. स्वामींनी हा श्लोक काडायरीविषयी  सूचित केला? माझ्या वडिलांच्या डायरीमध्ये गीतेतील प्रत्येक श्लोक असताना हाच का सूचित केला. स्वामी आणि मी पुरुष आणि प्रकृती म्हणून अवतरलो आहोत आणि ती प्रकृती माझ्या वडिलांच्या पोटी जन्माला येऊन सर्वांना मुक्ती प्रदान करणार आहे. माझ्या वडिलांनी वयाच्या ३९ व्या वर्षीच हे डायरीमध्ये लिहिले. आम्ही त्यांची अगोदरची कोणतीही डायरी पाहिली नाही. तसेच आमच्या कुटुंबातील कोणीही त्यांच्या वा माझ्या डायऱ्या वाचल्या नाहीत. आता प्रथमच मला स्वामींनी त्यांच्या डायऱ्या वाचून त्यांच्या लिखाणावर सविस्तर लिहिण्यास सांगितले. मी आधी काही मजकूर लिहिला व त्यानंतर मणिवन्ननने अजून काही डायऱ्या आणून दिल्या. इथे मी जे लिखाण केले आहे ते स्वामींनी सूचित केलेल्या १९५३ च्या डायरीतील आहे. माझ्या डायरीतील नोंदी हाच माझ्या पुस्तकातील मजकूर असतो. आतापर्यंत सुमारे ६० पुस्तके लिहून झाली आहेत. स्वामींनी मला आता वडिलांच्या डायरीविषयी लिहिण्यास सांगितले आहे.  

अध्याय - १३, श्लोक - २३

           अशा रितीने जो मनुष्य पुरुष आणि प्रकृतीला त्रिगुणांसहित तत्वतः जाणतो तो सर्व प्रकारे कर्तव्य कर्म करत असला, त्याची वर्तमान स्थिती कशीही असली तरी पुन्हा जन्माला येत नाही. 

माझ्या वडिलांच्या मनातील भाव ----- 

            हे कान्हा, मला पुरुष, प्रकृती व त्यांचे गुण याबद्दलचे शिक्षण दे. हे अनाथरक्षका, तू अनाथांचा नाथ आहेस. हे आपद्बांधवा, तू सर्वांची आपत्तीतून सुटका करतोस. केवळ तूच या निराश्रिताचा आधार आहेस. हे प्रभू, तूच माझा निवारा आहेस. तुला मी अनन्य शरण आलो आहे. तू मला अनासक्त बनव. तू मदुरैमध्ये पेरुमल म्हणून स्थित आहेस. श्रीरंगममध्ये रंगनाथ बनून पहुडला आहेस. तर तिरुपतीमध्ये वैंकटेश्वर होऊन उभा आहेस. वामन अवतार घेऊन तू अवकाश आणि पृथ्वी व्यापतोस. तूच श्रीराम, बलराम, परशुराम, पांडवांचा दूत आहेस. तू पुरुष आणि स्त्री दोन्ही आहेस. तू इथे आहेस आणि नाहीसही. हे आदिनारायणा, तू मला तुझ्या चरणांशी घे. शरणो शरणम्. 

             माझ्या वडिलांनी त्यांच्या डायरीची सुरुवात दि. १ जानेवारी १९५३ साली गीतेच्या १३ व्या अध्यायातील २३ व्या श्लोकापासून केली. हा श्लोक पुरुष - प्रकृती लक्षणांचे विवरण करतो. ज्याला हे माहीत आहे, तो कोणत्याही पथावरून वाटचाल करत असला तरी पुनर्जन्मापासून मुक्त असतो. माझ्या वडिलांनी पुरुष प्रकृती तत्व जाणण्याचा तळमळीने आपले उभारून येणारे भाव व्यक्त केले. ते पुरुष आणि प्रकृती यांच्या समवेत वावरत होते यद्यपि पूर्णतः अजाण होते. 

*     *     *

संदर्भ - वसंतसाईंच्या " जिती जागती गीता " या पुस्तकामधून. 

जय साईराम